Pojasnjevalni dejavniki politične aktivnosti medicinskih sester

pregled literature

Avtorji

DOI:

https://doi.org/10.14528/snr.2025.59.4.3308

Ključne besede:

politika, zdravstveno varstvo, zdravstvena politika, zdravstvena nega

Povzetek

Uvod: Vloga medicinskih sester v političnem procesu je ključnega pomena za izboljšanje zdravstvenih politik in kakovosti oskrbe, vendar je njihova aktivnost iz različnih razlogov pogosto omejena. Namen raziskave je proučiti in pojasniti dejavnike, ki so povezani z aktivno vlogo medicinskih sester pri oblikovanju politike v sistemu zdravstvenega varstva.
Metode: Uporabljen je bil sistematičen pregled znanstvene literature v podatkovnih bazah CINAHL, Science Direct, Cochrane Library, Scopus, PubMed in COBIB.SI. Vključeni so bili znanstveni članki, objavljeni v slovenskem in angleškem jeziku, med letoma 2014 do 2024, ki so bili prostodostopni. Potek pregleda literature je prikazan z diagrami PRISMA. Rezultati so bili analizirani s tematsko analizo.
Rezultati: V končno analizo je bilo vključenih dvanajst virov: dva sistematična pregleda literature, pet kvalitativnih raziskav in pet presečnih raziskav iz devetih držav. Oblikovane so bile štiri tematske kategorije: (1) prednosti vključevanja medicinskih sester v politično odločanje, (2) slabosti in izzivi politične aktivnosti medicinskih sester, (3) priložnosti za povečanje angažiranosti medicinskih sester in (4) ovire pri vključevanju medicinskih sester v politični proces.
Diskusija in zaključek: Medicinske sestre bi lahko prispevale k boljšim političnim odločitvam v zdravstvenem sektorju, vendar jim pogosto za aktivno sodelovanje na tem področju primanjkuje motivacije. Vključevanje medicinskih sester v politiko bi lahko bilo večje s povečanjem političnih veščin, spodbujanjem sodelovalnega obnašanja in opolnomočenjem na organizacijski ravni. Ključnega pomena je usklajeno delovanje vseh deležnikov zdravstvenega sistema ter zagotavljanje ustrezne podpore in izobraževanja za razvoj političnih kompetenc pri medicinskih sestrah.

Prenosi

Podatki o prenosih še niso na voljo.

Literatura

Aarabi, A., Cheraghi, M. A., & Ghiyasvandian, S. (2015). Modification of nursing education for upgrading nurses' participation: A thematic analysis. Global Journal of Health Science, 7(4), 161–172. https://doi.org/10.5539/gjhs.v7n4p161 PMid:25946943;PMCid:PMC4802082

AbuAlRub, R. F., & Abdulnabi, A. (2020). Involvement in health policy and political efficacy among hospital nurses in Jordan: A descriptive survey. Journal of Nursing Management, 28(2), 433–440. https://doi.org/10.1111/jonm.12946 PMid:31891436

AbuAlRub, R. F., & Foudeh, F. N. (2017). Jordanian nurses' involvement in health policy: Perceived benefits and barriers. International Nursing Review, 64(1), 13–21. https://doi.org/10.1111/inr.12249 PMid:26889609

Acheampong, A. K., Ohene, L. A., Asante, I. N. A., Kyei, J., Dzansi, G., Adjei, C. A., Adjorlolo, S., Boateng, F., Woolley, P., Nyante, F., & Aziato, L. (2021). Nurses' and midwives' perspectives on participation in national policy development, review and reforms in Ghana: A qualitative study. BMC Nursing, 20(1), Article 26. https://doi.org/10.1186/s12912-021-00545-y PMid:33478481;PMCid:PMC7821498

Ahoya, C. K., Abhichartibuttra, K., & Wichaikhum, O. (2016). Political efficacy and political participation among nurses in tertiary hospitals, the Republic of Kenya. Journal of Community & Public Health Nursing, 2, Article 4. https://doi.org/10.4172/2471-9846.1000142

Alhassan, A., Kumi-Kyereme, A., Wombeogo, M., & Fuseini, A.-G. (2019). Nurse participation in political activities: Level and practices of registered nurses in Tamale, Ghana. The Online Journal of Issues in Nursing, 24(2). https://doi.org/10.3912/OJIN.Vol24No02PPT63

Alhassan, A., Siakwa, M., Kumi-Kyereme, A., & Wombeogo, M. (2020). Barriers to and facilitators of nurses' political participation in Ghana. Policy, Politics, & Nursing Practice, 21(1), 29–42. https://doi.org/10.1177/1527154419899602 PMid:31955659

Aromataris, E., & Munn, Z. (Eds.). (2020). JBI manual for evidence synthesis. https://doi.org/10.46658/JBIMES-20-01

Asuquo, E. F. (2019). Nurses leadership in research and policy in Nigeria: A myth or reality? Journal of Nursing Management, 27(6), 1116–1122. https://doi.org/10.1111/jonm.12780 PMid:30980580

Aveyard, H. (2019). Doing a literature review in health and social care. Open University Press.

Avolio, C. D. (2014). Political advocacy: Beliefs and practices of registered nurses [Master's thesis, Faculty of Nursing, Canada]. Electronic Theses and Dissertations, Paper 5064. https://hdl.handle.net/20.500.14776/5238

Azline, A., Khairul Anuar, A., Iszaid, I., Syamimi, S., Hisham, A. A., & Juni, M. H. (2018). Policy arena of health policy-making process in developing countries. International Journal of Public Health and Clinical Sciences, 5(3). http://publichealthmy.org/ejournal/ojs2/index.php/ijphcs/article/view/648/0

Barzegar Safari, M., Bahadori, M., & Alimohammadzadeh, K. (2020). The related factors of nurses' participation and perceived benefits and barriers in health policy making. Journal of Nursing Research, 28(4), Article e103. https://doi.org/10.1097/jnr.0000000000000385 PMid:32692120

Benton, D. C., Maaitah, R. A., & Gharaibeh, M. (2017). An integrative review of pursing policy and political competence. International Nursing Review, 64(1), 135–145. https://doi.org/10.1111/inr.12275 PMid:27324721

Camp, S., & Legge, T. (2018). Simulation as a tool for clinical remediation: An integrative review. Clinical Simulation in Nursing, 16, 48–61. https://doi.org/10.1016/j.ecns.2017.11.003

Carter, N. W., Brown, J. A., & Helms, C. (2025). Nurse practitioners as policy leaders: The art and strategy of advocacy. The Journal for Nurse Practitioners, 21(8), Article 105468. https://doi.org/10.1016/j.nurpra.2025.105468 PMid:34787526;PMCid:PMC8600587

Chiu, P., Cummings, G. G., Thorne, S., & Schick-Makaroff, K. (2021). Policy advocacy and nursing organizations: A scoping review. Policy, Politics & Nursing Practice, 22(4), 271–291. https://doi.org/10.1177/15271544211050611 PMid:34787526;PMCid:PMC8600587

Clarke, J. M., Waring, J., Bishop, S., Hartley, J., Exworthy, M., Fulop, N. J., Ramsay, A., & Roe, B. (2021). The contribution of political skill to the implementation of health services change: A systematic review and narrative synthesis. BMC Health Services Research, 21, Article 260. https://doi.org/10.1186/s12913-021-06272-z PMid:33743695;PMCid:PMC7981881

Ditlopo, P., Blaauw, D., Penn-Kekana, L., & Rispel, L. C. (2014). Contestations and complexities of nurses' participation in policymaking in South Africa. Global Health Action, 7(1), Article 25327. https://doi.org/10.3402/gha.v7.25327 PMid:25537938;PMCid:PMC4275627

Etowa, J., Vukic, A., Aston, M., Iduye, D., Mckibbon, S., George, A., Nkwocha, C., Thapa, B., Abrha, G., & Dol, J. (2023). Experiences of nurses and midwives in policy development in low- and middle-income countries: Qualitative systematic review. International Journal of Nursing Studies Advances, 5, Article 100116. https://doi.org/10.1016/j.ijnsa.2022.100116 PMid:38746557;PMCid:PMC11080334

Hajizadeh, A., Zamanzadeh, V., & Khodayari-Zarnaq, R. (2021). Participation of nurse managers in the health policy process: A qualitative study of barriers and facilitators. International Nursing Review, 68(3), 388–398. https://doi.org/10.1111/inr.12657 PMid:33476458

Han, M. K., Kim, J., Lee, M., & Shin, S. (2025). Enhancing political competency among nurses and nursing students: A scoping review. Nurse Education in Practice, 87, Article 104497. https://doi.org/10.1016/j.nepr.2025.104497 PMid:40784136

International Council of Nurses. (2021). Nursing policy. https://www.icn.ch/nursing-policy

Juma, P. A., Edwards, N., & Spitzer, D. (2014). Kenyan nurses involvement in national policy development processes. Nursing Research and Practice, 2014, 1–10. https://doi.org/10.1155/2014/236573 PMid:25349731;PMCid:PMC4202257

Kennedy, A. (2018). Together the voice of nurses worldwide: Invisible yet indispensable. Obzornik zdravstvene nege, 52(1), 4–7. https://doi.org/10.14528/snr.2018.52.1.225

Kodeks etike v zdravstveni negi in oskrbi Slovenije. (2014). Zbornica zdravstvene in babiške nege Slovenije – Zveza strokovnih društev medicinskih sester, babic in zdravstvenih tehnikov Slovenije.

Lee, W., & Choi, S. (2022). Educational strategies to encourage participation in health policy for nurses: A systematic review. Nurse Education Today, 111, Article 105310. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2022.105310 PMid:35276536

Masefield, S. C., Msosa, A., Chinguwo, F. K., & Grugel, J. (2021). Stakeholder engagement in the health policy process in a low income country: A qualitative study of stakeholder perceptions of the challenges to effective inclusion in Malawi. BMC Health Services Research, 21, Article 984. https://doi.org/10.1186/s12913-021-07016-9 PMid:34537033;PMCid:PMC8449519

Mason, D. J., Dickson, E. L., Perez, A., & McLemore, M. R. (2021). Policy & politics in nursing and health care (8th ed.). Elsevier Health Sciences.

Ministrstvo za zdravje. (2023, January 20). Pregled stanja na področju zdravstva v Sloveniji. https://www.gov.si/assets/ministrstva/MZ/DOKUMENTI/NOVICE/Zdravstvenisistem-v-Sloveniji-januar-2023.pdf

O'Rourke, N. C., Crawford, S. L., Morris, N. S., & Pulcini, J. (2017). Political efficacy and participation of nurse practitioners. Policy, Politics & Nursing Practice, 18(3), 135–148. https://doi.org/10.1177/1527154417728514 PMid:29292658

Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., Shamseer, L., Tetzlaff, J. M., Akl, E. A., Brennan, S. E., Chou, R., Glanville, J., Grimshaw, J. M., Hróbjartsson, A., Lalu, M. M., Li, T., Loder, E. W., Mayo-Wilson, E., McDonald, S., McGuinness, L. A., ... Moher, D. (2021). The PRISMA 2020 statement: An updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ, 372, Article 71. https://doi.org/10.1136/bmj.n71

Polit, D. F., & Beck, C. T. (2021). Nursing research: Generating and assessing evidence for nursing practice (11th ed.). Lippincott Williams & Wilkins.

Rasheed, S. P., Younas, A., & Mehdi, F. (2020). Challenges, extent of involvement, and the impact of nurses' involvement in politics and policy making in in last two decades: An integrative review. Journal of Nursing Scholarship, 52(4), 446–455. https://doi.org/10.1111/jnu.12567 PMid:32450004

Reeves, A., & Mackenbach, J. P. (2019). Can inequalities in political participation explain health inequalities? Social Science & Medicine, 234, Article 112371. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2019.112371 PMid:31254964

Rewakowski, C., Atav, S., Clancy, H., & MacPherson, M. (2021). Civic engagement in nursing: Measuring participation, reflecting on influences, and harnessing momentum. Journal of Community Health Nursing, 38(3), 161–172. https://doi.org/10.1080/07370016.2021.1932954 PMid:34148431

Ruru, L., & Xiaoxuan, Z. (2022). The levels and influencing factors in nurses' involvement in the policy: A descriptive literature review. https://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:hig:diva-38742

Saldaña, J. (2015). The coding manual for qualitative researchers (pp. 1–43). SAGE.

Salvage, J., & White, J. (2019). Nursing leadership and health policy: Everybody's business. International Nursing Review, 66(2), 147–150. https://doi.org/10.1111/inr.12523 PMid:31124127

Shariff, N. (2014). Factors that act as facilitators and barriers to nurse leaders' participation in health policy development. BMC Nursing, 13(1), Article 20. https://doi.org/10.1186/1472-6955-13-20 PMid:25053921;PMCid:PMC4105513

Smith, L., Roberts, K. J., Giambra, B., Polfuss, M., Danford, C., Sheppard-Lemoine, D., Schultz, T. R., Winter, N., Mulcaster, A., Alrimawi, I., Honda, J., Brysiewicz, P., Carr, S., & Feetham, S. (2025). Nurses' engagement in healthcare policy development: An umbrella review. International Nursing Review, 72(4), Article e70109. https://doi.org/10.1111/inr.70109 PMid:41021299

Tazebew, C., Mulugeta, T., & Boka, A. (2023). Nurse involvement in decision-making and associated factors in selected government hospitals, Addis Ababa, Ethiopia: A cross-sectional study. SAGE Open Nursing, 9, Article 23779608231157992. https://doi.org/10.1177/23779608231157992 PMid:36844421;PMCid:PMC9944178

Waddell, A. (2020). Measuring nurses' health policy participation: WSPPIR instrument development and psychometric evaluation. Journal of Advanced Nursing, 77(1), 461–472. https://doi.org/10.1111/jan.14582 PMid:33068057

Wilson, D. M., Anafi, F., Kusi-Appiah, E., Darko, E. M., Deck, K., & Errasti-Ibarrondo, B. (2020). Determining if nurses are involved in political action or politics: A scoping literature review. Applied Nursing Research, 54, Article 151279. https://doi.org/10.1016/j.apnr.2020.151279 PMid:32650883

World Health Organization. (2021). Health systems governance. https://www.who.int/westernpacific/health-topics/health-systems-governance.

World Medical Association. (2013). World Medical Association Declaration of Helsinki: Ethical principles for medical research involving human subjects. Journal of the American Medical Association, 310(20), 2191–2194. https://doi.org/10.1001/jama.2013.281053 PMid:2414171

Prenosi

Objavljeno

19.12.2025

Kako citirati

Lekše, R., & Peršolja, M. (2025). Pojasnjevalni dejavniki politične aktivnosti medicinskih sester: pregled literature. Obzornik Zdravstvene Nege, 59(4), 241–253. https://doi.org/10.14528/snr.2025.59.4.3308

Številka

Rubrike

Pregledni znanstveni članek